ABD Başkanı Donald Trump’ın petrol üretimindeki kısıtlamaları kaldırması ve Çin’in petrol talebinin azalması, OPEC ve OPEC+’ın geleceği hakkında soru işaretleri yarattı.

Welayet News  - Uzmanlar, ABD’nin bu hamlesinin petrol fiyatlarını düşürebileceği ve OPEC+’ın piyasa kontrolünü kaybetmesine yol açabileceği konusunda uyarıyor.

Rusya Devlet Başkanlığı Akademisi Ekonomi, Matematik ve Bilgi Teknolojileri Enstitüsü Doçenti Tamara Safonova, İzvestiya gazetesine verdiği demeçte OPEC+’ın son yıllarda küresel petrol arz ve talebini dengelemede etkili olduğunu belirtti.

Safonova, “ABD’nin yeni yönetiminin, petrol üretimini artırarak dünya genelinde petrol fiyatlarını düşüreceği yönündeki açıklamaları daha çok propaganda amaçlı,” dedi.

Safonova’ya göre, ABD’deki petrol üretimi artışı öncelikle iç talebi karşılamayı hedefliyor. 2024 yılı sonunda ABD’nin petrol üretimi günlük 13,3 milyon varil, tüketimi ise 20,4 milyon varil seviyesindeydi. Bu da iç talebi karşılamak için günlük 7,1 milyon varil petrol açığı olduğu anlamına geliyor.

Safonova, “Trump’ın açıkladığı gibi ABD’nin petrol üretimini günlük 3-4 milyon varil artırması kısa vadede mümkün değil. Üstelik, artan tüketim nedeniyle ABD yine de petrol ithal etmeye devam edecek,” diye ekledi.

Trump’ın enerjiye olan ihtiyacın artmasının nedeni ise iç ekonomik politikaları. Safonova, “İlk olarak, kripto para endüstrisine yönelik planları kaçınılmaz olarak elektrik tüketimini artıracak ve yeni enerji santrallerinin kurulmasını gerektirecek. İkinci olarak, Meksika ve Kanada’dan petrol ithalatına yönelik ticaret politikaları etkili olacak. Kanada, ABD’nin hammadde fiyatlarını artıracak misilleme önlemleri üzerinde çalışıyor,” diye konuştu.

Eşitsiz koşullar

Petrol kartelinden ayrılma tartışmaları uzun süredir devam ediyor. Buna rağmen, uzmanların çoğu, üretimi kısmanın ardından pazar payının bir kısmını kaybetmiş olmalarına rağmen, birliğin dağılmasının anlamsız olduğu görüşünde.

Tekface Proje Yöneticisi ve Rusya Petrol ve Gaz Sanayicileri Birliği Sektörler Arası Uzman Analiz Merkezi uzmanı İrina Kezik, “Bu nedenle, 2023 sonunda bazı Afrika ülkeleri, petrol fiyatları varil başına 80 dolar seviyesindeyken üretimi artırıp kar elde etmeyi önererek üretim kesintilerine karşı çıktılar,” dedi.

Kezik’e göre, şu anda pazar payını geri kazanmak için petrol karteli üyelerinin, özellikle fiyat konusunda tavizler vermesi gerekecek.

Kezik, “Bu bağlamda, İktisadi Kalkınma Bakanı Maksim Reşetnikov’un 2024 Uluslararası Ekonomi Forumu’ndaki (SPIEF) sözlerini hatırlatmak isterim. Reşetnikov, Rusya’nın petrol üretim vergisini sıfırlamaya hazır olması gerektiğini söylemişti. Bu, hammadde fiyatlarındaki düşüşün bir sonucudur ve tüm piyasa aktörleri için uygun olmayabilir. Özellikle de şeyl petrolü üretimi hiç de ucuz değil,” diye devam etti.

BloombergNEF verilerine göre, 2024 yılında ABD’deki tüm şeyl petrol sahaları için, en pahalıları da dahil olmak üzere, makul bir karlılık sağlamak için gereken petrol fiyatı neredeyse yüzde 50 artarak varil başına 86 dolara yükseldi.

Kezik, “OPEC+ ülkelerindeki üreticiler için bu rakam çok daha düşük. Bu durum, üretimin artırılmasına olanak tanırken, fiyatı OPEC ve OPEC+ üyeleri için uygun bir seviyeye düşürebilir,” ifadesini kullandı.

Kezik, ABD’nin şu anda günlük 13,481 milyon varil ile dünyanın en büyük petrol üreticisi olmasına rağmen, piyasayı kendi petrolüyle dolduramayacağını savundu.

Kezik, “OPEC tahminlerine göre, 2025 yılında petrol talebi günlük 105 milyon varilin üzerinde olacak. Ayrıca, Trump’ın sert politikaları göz önüne alındığında, ABD’nin müttefikleri artmıyor. Kanada buna bir örnek. Ontario eyaletinin muhafazakâr başbakanı Doug Ford, Trump’ın gümrük vergilerine karşılık Kanada’nın ABD’ye enerji sevkiyatını durdurarak Amerikalılar için elektriği erişilemez hale getirmeye hazır olduğunu söyledi,” değerlendirmesini yaptı.

Daha önce de yaşandı

Petrol ve Gaz Teknolojileri Enstitüsü Sanayi Bölümü Başkanı Olga Orlova, OPEC+’ın üretim kesintileri anlaşmasını askıya alma girişiminin Nisan 2020’de de yaşandığını hatırlattı. O dönemde, Brent petrolünün varil fiyatı yaklaşık 20 dolara, Urals petrolünün fiyatı ise 10,5 dolara kadar düşmüştü.

Orlova, “O zamanlar, koronavirüs salgınının yayılmasıyla ilgili haberlerin gölgesinde birliğin üyeleri anlaşmayı uzatmayı başaramadılar ve Suudi Arabistan bir fiyat savaşı başlattı. Piyasa şokla tepki verdi ve etkilerinden kurtulmak çok uzun zaman aldı. Koronavirüs krizi, petrol sektörüne yapılan yatırımları anlamsız hale getiren ve petrol ihraç eden ülkelerin bütçelerinin milyarlarca dolar kaybetmesine neden olan bir enerji kriziyle daha da kötüleşti. Hatasını anlayan OPEC+ üyeleri yeniden koordinasyon sağlamayı kabul ettiler ve durum düzelmeye başladı,” diye açıkladı.

Orlova’ya göre, petrol sektörü için “kara bir yıl” olan 2020’de ABD’den 150 petrol şirketi iflas etti. Orlova, “Bazılarına bütçeden yapılan yardımlar ve şirket birleşmeleri yardımcı oldu, ancak yardım herkese ulaşamadı. Kredi yükümlülüklerini karşılayamayan şirketler iflas etti,” diye konuştu.

Orlova, petrol piyasasının çökmesi durumunda ABD’de yeni petrol kuyularının açılmasının, düşük kârlılık ve hatta zarar nedeniyle ekonomik olmayacağını söyledi. Şeyl petrolü kuyularının her geçen yıl daha pahalı hale gelmesi nedeniyle, jeolojik keşif çalışmaları da yavaşlayacak.

Orlova, “Donald Trump nedense yakın tarihteki bu dersi unutmuş gibi görünüyor. Petrol piyasasının çökmesi durumunda neler olduğunu daha önce gördük. Petrol gelirlerini düşürerek rakip bir ülkeyi (Rusya) dize getirme hedefi, böyle bir politikanın kendi vergi mükelleflerini maruz bıraktığı risklerle karşılaştırıldığında orantısız kalıyor,” diyerek sözlerini tamamladı.(Harici)