Suudi ARAMCO şirketine ait iki hayati tesisin hedef alındığı saldırı, Krallığı büyük kayba uğrattı. 10 maddede sıralanabilecek olan bu hasarın ilki elbette ekonomik kayıptır. Bu saldırı ile dünyanın en büyük petrol işleme tesisi hedef alınarak Suudi petrol endüstrisi kalbinden vurulmuş oldu.

Welayet News - Tesislerdeki petrol üretiminin normale dönüşünün haftalar belki de ayları bulması beklenirken, Suudi petrol üretiminin yarısının yaklaşık 6 haftadan fazla süreyle durdurulmasının, brent petrolün varilinin 75 doların üzerine çıkmasına sebep olabileceği öngörülüyor.

Sosyal medya üzerinden faaliyet gösteren “el-Arabi el-Cedid” haber sitesi, saldırının Suudi Veliahdı Muhammed bin Selman'ın planlarını altüst ederek Suudi Arabistan için başta ekonomik hasar olmak üzere 10 büyük kayba neden olduğunu yazdı:

1) Abkayk ve Khurays tesislerinin doğrudan maruz kaldığı maddi kayıpların yanı sıra, yangını söndürme ve yeniden inşa etmenin, onarım ve işletmenin büyük masrafları olacaktır. Bu maddi kayıp şimdiye kadar hesaplanamadı çünkü zarar henüz tam olarak tespit edilemedi. Bu bağlamda, Amerikalı “Bloomberg” haber sitesi tesislerin saldırıdan önceki ve sonrasındaki hasar gören fotoğraflarını karşılaştırdı.

2) ARAMCO'nun hisselerinden %5'inin, birkaç kez ertelendikten sonra yeniden halka arz planının bozulması, Muhammed bin Selman'ın 2030 vizyonuna karşı yatırımcıların güvenini kaybetmesine sebep oldu. İlk olarak Kraliyet ailesinden bazı bireyler, iş adamları ve yatırımcılardan oluşan büyük bir grubun tutuklanması kampanyası, ikinci olarak da Suudi gazeteci yazar Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'daki Suudi Arabistan Konsolosluğunda suikast ile öldürülmesine Bin Selman'ın bulaşması, hayali projelerini sekteye uğrattı.

3) Uluslararası kredi derecelendirme şirketi Moody's'in beklentileri, kesinleşmiş kayıpları göstermektedir. Moody's, Suudi petrol tesislerine İHA'larla düzenlenen saldırının kredi derecelendirilmesinde Suudi Arabistan'a olumsuz etkileri olacağını açıkladı. Bu durum devletin borçlarında daha yüksek bir maliyet ve sermaye sahiplerinin bu durumdan daha fazla ürkerek geri adım atması anlamına geliyor.

4) Petrol tesislerine düzenlenen saldırının Suudi yönetiminin kendi hayati ve ekonomik tesislerini güvence altına almak noktasındaki zayıflığını açığa çıkarması, yatırımcıların Suudi Arabistan'dan herhangi bir mal varlığı satın alırken dikkate alacağı riskin seviyesini artıracaktır. Bu aşamada halka arz edilmesi planlanan ARAMCO şirketi ilk sırada yer alıyor.

5) Suudi Arabistan'ın toplam 9,8 milyon varili bulan günlük petrol üretimi 5,7 milyon varil kesintiye uğradı. Bilindiği üzere Abkayk tesisi Krallığın ham petrolü işlediği petrol alanlarının en önemli kilit noktasıdır.

6) Suudi Arabistan'dan petrol ithal eden ülkeler, olayın ardından alternatif ithalatlar bulmak üzere kampanya başlattı. Bu durum Suudi Krallığının uluslararası petrol sahnesindeki varlığının zayıfladığı anlamına geliyor. Bilindiği üzere Asya ülkeleri, Suudi Arabistan başta olmak üzere Arap petrol ithalatını en çok destekleyen ülkelerdir.

7) Ülke hazinesi uluslararası pazarda petrol varil fiyatındaki artıştan yararlanarak ihracat zararının büyük bir kısmını karşılayacak olsa da, ihracatın aniden en az yarı yarıya düşmesi nedeniyle Suudi bütçe açığındaki beklenen artış, ihracat yollarını müşteriler için güvenli hale getirmeyi gerektirdi. Bu durum elbette Basra Körfezi'ndeki güvenlik ve askeri durumun bozulmamasına bağlıdır. Bu senaryo, Suudi Arabistan petrol ihraç ettiği ve bir gecede büyük bir ithalatçıya dönüşmediği sürece böyle kalmaya devam edecektir.

8) Suudi Arabistan, petrol ihracatının felce uğramasının yanı sıra, 1988 yılından bu yana en yüksek günlük artış rekorunu kıran Pazartesi gününün ardından Salı günü varil fiyatlarında sert bir düşüş yaşayarak, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'daki büyüme beklentilerinin gerilediğini gördü.

9) Borsa endeksindeki %2,3 zararla Suudi hisse borsalarında Pazar günü büyük kayıplar yaşandı. Bu kayıp yıl boyu elde edilen tüm kazancı sildi. Geçtiğimiz Mayıs ayında kaydedilen ve 2019'un zirvesine ulaşan puan yaklaşık %18 düştü. Borsa endeksi, 7770,55 puan kaydederek  %0,72 oranında düşüşle Salı günü de kayıplarını sürdürdü.

10) Petrokimya sektöründeki dev kayıp, petrol endüstrisi ile doğrudan bağlantılıdır. Krallığın en büyük petrokimya şirketi olarak en büyük zararı gören SABIC, tesislere düzenlenen saldırının ardından hammadde tedarikinde %49 oranında düşüş olduğunu açıkladı.

“Yanbu”, “Ulusal Petrokimya Endüstri Şirketi” ve “Kayan Petrokimya” gibi diğer petrokimya şirketleri de hammadde tedarikinde önemli bir düşüş yaşandığını açıkladılar. En iyimser beklentiler bile, bazı şirketlerin yeterliliğinin şu anda %50 oranında olduğunu ve bu miktarın saldırıdan sonraki 10 gün boyunca aynı şekilde kalacağını söylüyor.

Medyaşafak