ABD Başkanı Donald Trump'ın İran'la nükleer anlaşmadan çekilip yeni yaptırımları devreye sokması üzerine Avrupa Birliği (AB) harekete geçti. Avrupa Komisyonu, İran'la ticaret yapan Avrupalı firmaları Amerikan yaptırımlarından korumak için 1996 yılında kabul edilen Blocking Statute (Engelleme Mevzuatı) adlı yasayı tekrar etkin hale getirdi.

Welayet News - Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, Sofya'daki AB zirvesinde, "Komisyon olarak Avrupalı firmaları korumak görevimiz. Engelleme Mevzuatı'na geri dönüş sürecini başlattık" açıklamasını yaptı.

Bu açıklama, 22 yıl sonra uluslararası sahneye geri dönen Engelleme Mevzuatı'nın püf noktalarının ne olduğu sorusunu da beraberinde getirdi. Deutsche Welle Türkçe 4 püf noktasını şöyle sıraladı:

1) Eski yasa neden şimdi gündeme geldi?

Trump’ın 8 Mayıs'ta açıkladığı İran'la nükleer anlaşmadan çekilme kararı, eski yasanın gündeme gelmesine neden oldu.  İran'a yeni yaptırımlar açıklayan ABD Hazine Bakanlığı, anlaşma nedeniyle kaldırdığı eski yaptırımları da yeniden yürürlüğe sokacak.

ABD'Lİ OLMAYAN ŞİRKETLERİ DE KAPSAYACAK

Yaptırımlar İran ile iş yapan ancak ABD menşeli olmayan şirketleri de kapsayacak.

İRAN AB'DEN 60 GÜN İÇİNDE GÜVENCE İSTEDİ

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ekonomik avantajlarını yitirmemeleri halinde anlaşmaya bağlı kalacaklarını söylemişti. Ancak Tahran bunun için AB'nin 60 gün içinde güvence vermesini istiyor. Nükleer anlaşmanın devam etmesini arzu eden 28 Avrupa ülkesinin bu talebe verdiği ilk pratik yanıt, eski yasanın devreye sokulması oldu.

2) Engelleme Mevzuatı'nın kapsamı ne?

Yasa, Avrupalı şirketleri ABD’nin İran anlaşmasından çekilmesi sonrasında devreye girecek yaptırımlara bağımlı olmaktan kurtarıyor. Düzenlemeye göre ABD yaptırımlarının hayata geçirilmesini öngören mahkeme kararları tanınmayacak.

ZARAR TAZMİNATI

Yasa, Avrupalı şirketler açısından ortaya çıkabilecek masraf ve zararların tazminatını düzenliyor.

ABD'YE BOYUN EĞENE CEZA

Yasa aynı zamanda teorik olarak ABD'nin yaptırımlarına uyan Avrupalı şirketlerin cezalandırılmasını öngörüyor. Ancak yasanın bu yönüyle nasıl devreye gireceği konusunda birçok belirsizlik bulunuyor.

3) Yasa ne zaman kabul edilmişti?

Avrupa Birliği, ABD'nin 1996 yılında Küba, İran ve Libya ile ticaret yapan yabancı firmaları cezalandırmak istemesi üzerine söz konusu yasayı kabul etmişti. Dönemin ABD Başkanı Bill Clinton bunun üzerine yaptırımların uygulanmasından vazgeçmişti.

BUGÜNE DEK UYGULANMASINA GEREK OLMADI

Engelleme Mevzuatı da o nedenle hiç uygulanmadı. Birçok Avrupa hükümeti düzenlemeyi, son derece belirsiz ve uygulanması zor olduğu gerekçesiyle daha ziyade siyasi bir silah olarak değerlendiriyor.

SORU İŞARETİ ÇOK

ABD mali sisteminin uluslararası erişimi ve birçok Avrupalı şirketin ABD’de varlığı olması nedeniyle yasanın etkinliği konusunda birçok soru işareti bulunuyor.

4) ABD'nin karara ilk tepkisi ne oldu?

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert AB’nin kararıyla ilgili detaylı bir açıklama yapmaktan kaçındı. Bazı firmaların ABD yaptırımlarından muaf tutulabilmesinin imkan dahilinde olabileceğini belirten Nauert, diğer yandan "Firmaların (İran ile) yaptıkları ticareti sona erdirmek için zamanı var" dedi.