Olağanüstü hal uygulaması dün sona erdi. OHAL'i kalıcı hale getirecek düzenlemeler neler?

Welayet News - Darbe girişiminden sonra ilan edilen olağanüstü hal uygulaması, bugün sona eriyor. 

Meclis’e sunulan yeni yasa teklifiyle, 2 yıldır süren OHAL yerini, 3 yıl süreli daha olağanüstü bir döneme bırakıyor. 

OHAL'i aratacak OHAL'siz döneme ait yeni yasa çalışmalarından başlıkları Cumhuriyet’ten Sinan Tartanoğlu derledi. 

KHK’LER DE UZUYOR

Teklifteki bazı düzenlemelerin, OHAL KHK’lerine madde eklenerek yapılması dikkat çekiyor. 2 yıllık dönemde çıkarılan ilk KHK’lerden, itiraz için geliştirilen OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu’nun kuruluş KHK’sine bile ek düzenlemeler var. Böylece OHAL süresi ile sınırlı olan, Anayasa Mahkemesi’nin de görmezden gelmesi ile hukuki denetimden “kaçan” KHK’lerle oluşan düzen, kendi kendisini uzatıyor.

HERKESE ‘KHK USULÜ’ İADE

Yeni düzenleme ile kamu görevinden ihraç edilen, ancak iadesine karar verilen kişinin, “eski kadro ve pozisyonuna” atanması esas alınacak. Böylece KHK ile ihraç edilip KHK ile iade edilenlerde benimsenen yeniden atama usulü, komisyon kararı ile iade edilenler için de kullanılacak. Ancak teklife göre ihraç edilen akademisyenler bu olanaktan yararlanamıyor. İhraç edildiği üniversiteye atanamayacak akademisyenin hangi üniversiteye atanacağına YÖK karar verecek.

ASKER VE POLİSLER AKLANSA DA BAKANLIKLARIN ONAYINA TAKILACAK

Teklif, 2 yıllık OHAL döneminde asker ve polisler için uygulanmayan tartışmalı bir “sürgün sistemi” kuruyor. Buna göre OHAL döneminde ihraç edilen asker ve polisler mahkeme veya OHAL komisyonu tarafından iadelerine karar verilse bile Milli Savunma Bakanı veya İçişleri Bakanı’nın onayına takılabilecek. Onay çıkmaması halinde bu kişiler iki bakanlık bünyesinde kurulacak olan “araştırma merkezlerinde” istihdam edilebilecek.

RÜTBELERİN SÖKÜLMESİ İÇİN MAHKEME BEKLENMEYECEK

Ordudan ihraç edilen askerlerin rütbelerinin de karar tarihinden itibaren herhangi bir mahkeme kararı veya ek bir idari işlemin yapılmasına gerek kalmadan kendiliğinden sökülmesinin önü açıldı.

MEMUR İHRACINA KURUL TEKLİFİ, BAKAN ONAYI

Kamu kurum ve kuruluşlarındaki işçi dahil Devlet Memurları Yasası’na bağlı tüm personelin ihracı için bağlı bulunulan bakanın onayı ile bir “ihraççılar kurulu” kurulabilecek. Kurulun teklif etmesi halinde, memur veya işçi bakan onayı ile ihraç edilebilecek. Kamu kurum ve kuruluşu bir bakanlıkla ilişkilendirilmediyse, tüm ihraçlar birim amirinin isteği, atamaya yetkili amirinin onayı ile mümkün olabilecek.

BAKAN ONAYI İLE ASKER VE POLİS İHRACI

Kamu personelinin ihracına “3 yıl süre ile” bakandan başlamak üzere amirleri karar verebilecek. Askerlerin ihracı için Milli Savunma Bakanı’nın onayı yeterli olabilecek. Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü personeli İçişleri Bakanı’nın onayı ile ihraç edilebilecek.

YÖK BAŞKANI’NA İHRAÇ TEKLİF ETME YETKİSİ

Akademisyenlerin ihracı ise 3 yıl süre ile YÖK Başkanı’nın teklifi, YÖK Genel Kurulu’nun onayı ile mümkün olabilecek. Üniversitelerdeki idari personelin ihracına ise rektörün teklifi ile üniversite yönetim kurulu karar verebilecek

VALİYE DE İHRAÇ YETKİSİ

Mahalli idareler personelinin ihracı için de vali tarafından belirlenen bir kurulun teklifi ve İçişleri Bakanı’nın onayı yeterli görülüyor.

YARGIYA AYRI DÜZEN

Diğer kamu görevlilerinden ayrı olarak yüksek mahkeme üyeleri ve hakim ve savcıların ihraçları için ise, yine 3 yıl süre ile farklı bir düzen öngörülüyor. Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu bir üyesinin ihracına salt çoğunlukla karar verebilecek. Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu; bir Yargıtay daire başkanı ve üyesi hakkında ihraca karar verebilecek. Danıştay daire başkanı ve üyeleri, Danıştay Başkanlık Kurulu kararı ile ihraç edilebilecek. Hakim ve savcılar hakkında HSK Genel Kurulu’nca ihraç kararı verilebilecek. Görevlerine son verilenlerin silah ruhsatları ve pasaportları iptal edilecek.

KOMİSYON YOLU KAPALI

OHAL düzeninin sona ermesinden sonra, idare kararı ile ihraç edilenler 3 yıl süre ile itirazda bulunabilecek. Değerlendirme sonucunda görevlerine iade edilebilecekler. Bu durumda, yeni düzende ihraç edilenlere, görev süresi hala devam eden OHAL Komisyonu yolu kapalı olacak. Bu şekilde ihraç edildiklerinde yönetici pozisyonunda olanlar, iade edilseler de tekrar yönetici olamayacaklar.

PASAPORT TAHDİDİNE DEVAM

OHAL döneminde sıkça başvurulan, İçişleri Bakanı’nın pasaport iptal yetkisi, 3 yıl süre ile devam edebilecek. İdarenin onayı ile ihraç edilen kişilerle, darbe ve terör suçlarından hakkında kovuşturma ve soruşturma işlemi yürütülenlerin pasaportları, iptal edilecek. Bu kişilerin eşlerine ait pasaportlar da iptal edilebilecek.

İLETİŞİM TESPİTLERİ TOPLANABİLECEK

İdari ve adli süreçleri yürütmekle görevli her türlü merci; yine 3 yıl süre ile darbe ve terör suçları nedeniyle haklarında adli işlem yürütülen kişilerin; hem kendileri, hem eşleri, hem de çocukları ile ilgili iletişim tespiti dahil her türlü bilgi ve belgeyi toplayabilecek.