Azerbaycan Cumhurbaşkanı, İran ile ilişkiler konusunda çelişkili açıklamalarda bulunarak, ‘Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü konusunda İran'dan daha fazlasını bekliyorduk.’ dedi.

Welayet News  - Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Şuşa şehrinde düzenlenen "Geçmişten Günümüze ve Geleceğe, Avrasya'nın Büyük Jeopolitik Oluşumu” konulu konferansta yaptığı konuşmada, ülkesinin İran'la olan ilişkilerine dair önemli açıklamalarda bulundu ve açıklamalarının bazıları çelişkili ve sahadaki gerçeklerden uzaktı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı şunları söyledi: ‘Azerbaycan ile İran arasındaki ilişkiler şu anda çok düşük bir seviyede ve bu seviyede kalıp kalmayacağını veya iniş çıkışlar yaşayıp yaşamayacağını şimdiden söylemek mümkün değil.’

İran ve Azerbaycan arasındaki ilişkileri tahmin etmek çok karmaşık. İlişkilerin normalleşmesi için İranlı yetkililerden mektuplar geldi ve birkaç telefon görüşmesi yapıldı ancak ben açıkça söylüyorum ki Azerbaycan'ın talepleri meşru ve makuldür ve belirtilen şartlar yerine getirilirse ilişkilerin normalleştirilmesinden bahsedebiliriz, aksi takdirde ilişkiler aynı şekilde kalacaktır.’

İlham Aliyev şu iddialarda bulundu: ‘Bu ilişki şekli Azerbaycan'ın tercihi değil, İran'daki çevreler başta olmak üzere herkes bilmeli ki tehdit ve terör dili Azerbaycan'a işlemez ve İranlılar bunu ne kadar çabuk anlarlarsa normalleşme belirtilerini o kadar çabuk görürüz.

Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Tahran Büyükelçiliği şu anda kapalı ve bu benim kararım çünkü insanların güvenliği ve canı benim için daha önemli.

Azerbaycan, Karabağ'ın yeniden inşası gibi büyük bir zorluk ve mesele ile karşı karşıyadır ve bu nedenle bizim komşu ülkeler başta olmak üzere hiçbir ülke ile sorun yaşamamıza gerek yoktur.’

İlham Aliyev, açıklamalarının devamında şu iddialarda bulundu: ‘Laçin ile Hankendi arasındaki yola kamera yerleştirilmesinin ardından İran tırlarının periyodik olarak Karabağ'a doğru hareket ettiği ve bu eylemin tamamen yasa dışı olduğu ortaya çıktı. Çünkü bu eylem, İran'ın Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü tanıdığı bir durumda, bu tür olaylara müdahale etmemesi gerektiğini göstermiştir.’

Aliyev, büyükelçilikteki olayın bir terör eylemi olduğuna dair herhangi bir belirti olmamasına rağmen, şu iddialarda bulundu: ‘Tahran'daki Azerbaycan büyükelçiliğine düzenlenen saldırı, diplomatları ve onların aile üyelerini öldürmeye yönelik kasıtlı bir terör eylemiydi ve bu saldırı, Tahran'daki Azerbaycan büyükelçiliğinde çok sayıda güvenlik görevlisi bulunduğu bir sırada gerçekleşti ve bazı ülkelerde alışılagelmişin aksine, Azerbaycan büyükelçiliğindeki güvenlik görevlileri silah taşımıyordu.

Terörist büyükelçiliğe girdiğinde Azerbaycan güvenlik görevlileri silahsızdı ve girer girmez kalaşnikof ile ateş ederek bir kişiyi öldürdü ve birkaç kişiyi yaraladı ve onu yalnızca engelli cesur bir çalışan silahını alıp dışarı çıkarabildi.

40 dakika süren ilk saldırının ardından olay yerine ne polis, ne güvenlik personeli, ne de İran kolluk kuvvetlerinden herhangi biri sevk edildi ve o kişi tekrar içeri sızmaya çalıştı. O da yanında getirdiği çekici ve molotofkokteyli kullanarak büyükelçiliğe girmeye çalıştı, ardından çekiçle kapıyı kırarak içeri girdi ve yaralı çalışan onu tekrar zorla dışarı çıkarabildi.’

Aliyev, iddialarının devamında şunları söyledi: ‘Azerbaycan halkı İran ile Ermenistan arasındaki ilişkilerden pek memnun değil. Politikacılar olarak her ülkenin dış politikasında önceliklerin olduğunu ve İran ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin komşuluk esasına dayandığını anlıyoruz, ancak Azerbaycan'da birçok kişi, Türkiye, Suudi Arabistan ve Pakistan'ın Karabağ'ın işgali sırasında gösterdiği davranışın aynısını İran’dan da bekliyordu. Aslında bu ülkeler işgal nedeniyle Ermenistan ile hiçbir zaman diplomatik ilişki kuramadılar. Azerbaycan halkı, İran'ın bu üç ülke arasında yer almasının ve Azerbaycan'la dayanışmasının daha doğal olduğuna inanıyor.

İşgal sırasında Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün desteklenmesi söz konusu olduğunda İran'dan beklentimiz daha yüksekti.

İran her zaman Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü desteklemiş ve Birleşmiş Milletler ve İslam İşbirliği Teşkilatı'nda ülkemizin toprak bütünlüğüne olumlu oy vermiştir.

Ermenilerin işgali sırasında sökülen Ermenistan sınırına giden Fuzuli demiryolunun inşaatı önümüzdeki yıl tamamlanacak. Bu demiryolu hattı Ermenistan'ın iç kesimlerine 40 kilometreden biraz daha uzağa yapılırsa bölgede uluslararası bir demiryolu projesi ve güzergâhı kurulmuş olur.

Ermenistan bu projenin önüne engeller ve bahaneler çıkarırsa kaybeder, çünkü Azerbaycan'ın Gürcistan, Türkiye ve Rusya üzerinden Karadeniz limanlarına erişimi vardır ve İran üzerinden de diğer bölgelere bağlıdır. Ancak Ermenistan'ın bu kadar geniş iletişim yolları yoktur.

Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki İkinci Karabağ Savaşı'nın üçlü bildirgesi ne bir ateşkes anlaşması ne de bir barış anlaşmasıdır. İkinci Karabağ savaşı bittiğinde, çoğu kişi ne olacağını bilmiyordu çünkü üçlü deklarasyon bir ateşkes anlaşması değildi ve bu bir barış anlaşması da değildi, dolayısıyla bundan sonra ne olacağı büyük bir soru işaretiydi.

Azerbaycan, bölgesel işbirliği, ilişkilerin normalleştirilmesi perspektifiyle pratik bir girişim sunmuş ve barış görüşmeleri sürecini başlatmıştır, ancak Ermenistan'ın ciddi barış görüşmelerine katılma konusundaki isteksizliği nedeniyle uzun bir duraksama yaşanmıştır.

Zengezur Koridoru büyük bir potansiyele sahiptir ve Çin, Kırgızistan ve Özbekistan arasında demiryolu bağlantısı kurulmaktadır. Zengezur Koridoru da o güzergâhın devamı ve “Tek Kuşak Tek Yol” projesinin veya Kuzey-Güney koridorunun bir parçası olabilir.’